W dniu 26 czerwca w Centrum Kreatywności Targowa w Warszawie, odbyła się konferencja podsumowująca projekt edukacyjno-informacyjny „Ciepłownia przyszłości – odkryj geotermię”, poświęcony promocji i wsparciu rozwoju geotermii w Polsce. Wydarzenie zgromadziło ponad 80 uczestników, głównie przedstawicieli administracji rządowej, nauki, branży ciepłowniczej oraz samorządów, stając się przestrzenią do wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie wykorzystania energii geotermalnej.
Ekspercka wiedza i praktyczne doświadczenia
Wśród zaproszonych gości jak i prelegentów znalazł się prof. dr hab. inż. Krzysztof Galos, Główny Geolog Kraju i Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, który zaprezentował działania państwa na rzecz rozwoju sektora geotermalnego. Dr hab. inż. Anna Sowiżdżał z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie omówiła wybrane aspekty rozwoju geotermii w Polsce w perspektywie lat 2023–2025.
O szczegółach realizacji projektu opowiedział Łukasz Białczak, prezes zarządu Geotermii Polska Sp. z o.o., a techniczne wyzwania związane z eksploatacją ciepłowni geotermalnych przybliżył Arkadiusz Biedulski, prezes G-Term Energy ze Stargardu.
Podczas konferencji odczytano także list Posła na Sejm RP Pana Tomasza Piotra Nowaka, który pełni również funkcję Przewodniczącego Podkomisji stałej do spraw transformacji energetycznej, odnawialnych źródeł energii i energetyki jądrowej.
Panele dyskusyjne – głos samorządów i branży
W trakcie konferencji odbyły się dwa panele eksperckie.
Grzegorz Burek, Redaktor naczelny/Prezes Zarządu, GLOBENERGIA Sp. z o.o. poprowadził Panel w tematyce:
🔹 „Doświadczenia geotermalne samorządów – pierwsze kroki w inwestycji”
Z udziałem włodarzy miast i przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego:
Paneliści mówili o wyzwaniach finansowych i potencjale środowiskowym inwestycji geotermalnych:
„Dzięki instalacji geotermalnej spalamy rocznie o 7 tys. ton węgla mniej i emitujemy ok. 15 tys. ton CO₂ mniej do atmosfery. Od stycznia 2025 r. udało się też obniżyć taryfę za ciepło średnio o 15%” – podkreślał Krzysztof Witkowski, burmistrz Koła.
Ważną kwestią pozostaje dofinansowanie. „Jeden odwiert to koszt ok. 18 mln zł, otrzymujemy na to 100 proc. środków, nie wliczając w to VAT (on pozostaje po stronie samorządu). Bez dodatkowego finansowania nie bylibyśmy w stanie samodzielnie wygenerować tak potężnych pieniędzy na tak ryzykowną inwestycję - pamiętajmy, że nadal mówimy o odwiertach rozpoznawczo-wydobywczych, dopiero badamy, czy temperatura, skład i wydajność otworu będzie wystarczająca na nasze potrzeby” - podkreślał Tomasz Latocha, burmistrz Brzeska.
„Przedsięwzięcia dotyczące ciepłowni geotermalnych są zbyt kosztochłonne, aby uzasadnić wydatek tej wielkości radzie gminy czy mieszkańcom. Tego typu inwestycje zwracają się nawet przez kilkadziesiąt lat. Decydujemy się na nie ze względu na przyszłe koszty wynikające z ETS i ETS 2, geotermia sama w sobie jest również uzasadniona energetycznie i ekonomicznie. Jednak bez dofinansowania rządowego i unijnego nie będziemy w stanie finansować podobnych projektów” – podkreślał Jarosław Margielski, prezydent Otwocka.
Podobnie Dagmara Pociech z Urzędu Miasta Żyrardów podkreśliła znaczenie dofinansowania: Głównym impulsem było jednak dofinansowanie z NFOŚiGW, które pokrywało 100 proc. pokrycia kosztów inwestycji wykonania otworu badawczego. Gdyby miasto miało samo pokrywać te koszty, byłoby to ciężkie
Zdaniem dyrektor Dagmary Pociech z Wydziału Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami w Żyrardowie, istotnym jest też fakt, że w gminach brakuje specjalistów, a na rynku firm zajmujących się wykonywaniem odwiertów.
Hubert Skowron, Geotermia Polska Sp. z o.o., poprowadził Panel:
🔹 „Nowe inwestycje geotermalne – doświadczenia ciepłowni”
Z udziałem przedstawicieli przedsiębiorstw ciepłowniczych:
Paneliści dzielili się swoimi doświadczeniami operacyjnymi i technologicznymi. Zwracano uwagę na złożoność procedur i znaczenie odpowiedniego zaplecza projektowego. Poruszano tematy związane z technicznymi i ekonomicznymi aspektami związanymi z funkcjonowaniem oraz budową ciepłowni geotermalnych.
Przede wszystkim należy pamiętać, że ciepłownie geotermalne w Polsce podlegają pod Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, ponieważ operacje związane z pozyskiwaniem ciepła z ziemi są regulowane przez prawo górnicze. „Woda termalna to kopalina podstawowa, dlatego potrzebna jest koncesja na jej eksploatację” - wyjaśniał Wojciech Wartak, Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego PEC Geotermia Podhalańska S.A
Wojciech Wartak zaznaczył, że geotermia jest źródłem energii, które zapewnia stabilność i niezawodność dostaw ciepła niezależnie od warunków pogodowych czy wahań cen paliw. Co więcej przedstawił konkretne dane dotyczące redukcji emisji CO2 i innych zanieczyszczeń dzięki geotermii na Podhalu, co bezpośrednio przekłada się na czyste powietrze w regionie turystycznym,.
„W latach 2012-2022 oprócz ciepłowni geotermalnej w Toruniu nie rozpoczęliśmy żadnej nowej inwestycji. Obiekt w Koninie jest 10. takim projektem w skali kraju. Należy podjąć działania, aby rozwijać geotermię w Polsce” - podkreślał Prezes Sławomir Lorek. Prezes MPEC Konin Podkreślił, że transformacja energetyczna jest koniecznością zarówno ze względów środowiskowych, jak i ekonomicznych (rosnące koszty uprawnień do emisji CO2).
Sławomir Lorek podkreślił znaczący potencjał geotermalny Konina i okolic, wskazując na zasoby wód termalnych, które mogą być efektywnie wykorzystane w miejskim systemie ciepłowniczym. Prezes Lorek odniósł się do wyzwań związanych z realizacją dużych projektów geotermalnych. Szczególnie dotyczących wysokich kosztów i wierceń i budowy infrastruktury, długimi terminami realizacji oraz potrzebą pozyskania znacznych środków finansowych (kredyty, dotacje).
Jako Prezesa miejskiego przedsiębiorstwa ważne są dla mnie korzyści dla odbiorców końcowych – powiedział Lorek. Mowa tu o stabilizacji cen ciepła, zmniejszeniu zależności od zewnętrznych rynków paliw, a przede wszystkim o znaczącej poprawie jakości powietrza w Koninie dzięki redukcji emisji zanieczyszczeń.
Również w przypadku ciepłowni w Turku - która ma pokryć 40 proc. zapotrzebowania miasta na ciepło - widoczny jest problem wysokiej mineralizacji - 131 g na litr przy temperaturze 80 stopni. Wydajność otworu badawczego i produkcyjnego wynosi 54 m3/h dla trzeciego otworu. Liczymy, że dzięki niemu poprawi się ilość ciepła i ekonomię projektu” - zaznaczał Wypiór.
", Mirosław Wypiór, Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (PGKiM) w Turku, podczas panelu dyskusyjnego poruszył kluczowe aspekty związane z transformacją energetyczną, doświadczeniami Turku w odchodzeniu od węgla oraz wyzwaniami i perspektywami dla lokalnego ciepłownictwa.
Prezes Wypiór przedstawił doświadczenia PGKiM Turek w procesie odchodzenia od spalania węgla. Turek jest miastem, które było silnie związane z energetyką węglową (Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów i Elektrownia Adamów), a obecnie stoi przed wyzwaniem transformacji.
Zdaniem prezesa Wypióra pozyskiwanie ciepła z geotermii jest kluczowym elementem strategii spółki w kierunku zielonej energii. W przypadku ciepłowni w Turku geotermia ma pokryć 40 proc. zapotrzebowania miasta na ciepło. Moim priorytetem jest zapewnienie ciągłości i bezpieczeństwa dostaw ciepła dla mieszkańców Turku – powiedział prezes Wypiór. Choć nie bez komplikacji. W Turku jak i innych ciepłowniach na Niżu Polski widoczny jest problem wysokiej mineralizacji - 131 g na litr przy temperaturze 80 stopni, co przekłada się na wydajność. W tym momencie otwór pionowy produkuje w ilości 54 m3/h, natomiast wydajność otworu kierunkowego w trajektorii J wynosi przeszło 150 m3/h. Liczymy, że to dzięki niemu poprawi się ilość ciepła i ekonomię projektu” - zaznaczał Wypiór. Witold Stefaniak, prezes zarządu PEC Sieradz podkreślał, że sieradzka, hybrydowa ciepłownia geotermalna jest jedną z najbardziej skomplikowanych technologii tego typu w Polsce. Łączy ona geotermię, kocioł biomasowy, kotły gazowe, pompy ciepła i kogenerator w jednej instalacji. Podkreślił, że ta różnorodność źródeł daje bardzo duże możliwości alternatywnego wykorzystywania wszystkich zainstalowanych w ciepłowni źródeł, a każde z nich może być samodzielnym źródłem ciepła podawanego do sieci. To zapewnia elastyczność i bezpieczeństwo dostaw, nawet w przypadku przerw technologicznych (np. czyszczenia otworów geotermalnych).
Prezes Stefaniak wskazał, że inwestycja w geotermię i biomasę była dla PEC Sieradz kluczowym krokiem w odchodzeniu od węgla, którym dotychczas opalane były dwie miejskie ciepłownie. Podkreślił znaczące korzyści ekologiczne, takie jak zmniejszenie emisji CO2. Szacuje się, że uruchomienie nowej ciepłowni w Sieradzu doprowadzi do redukcji emisji dwutlenku węgla o około 40 tys. ton rocznie. To bezpośrednio przełoży się na niższe opłaty za emisję CO2, co przyniesie ponad 3 mln zł oszczędności rocznie dla PEC Sieradz.
Eksperci wskazywali na kluczowe znaczenie współpracy instytucjonalnej, rozwoju zaplecza technologicznego, a także łatwiejszego dostępu do danych geologicznych jako fundamentów dalszego rozwoju geotermii w Polsce.
Wspólny cel: zrównoważona energetyka
Konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników, co potwierdza rosnącą wagę tematyki geotermii w kontekście transformacji energetycznej. Zadowolenie i aktywne zaangażowanie uczestników to najlepszy dowód na potrzebę kontynuacji działań edukacyjnych i inwestycyjnych w tym obszarze.
Wnioski organizatorów – potrzebne zmiany systemowe i strategiczne podejście:
Podsumowanie
Konferencja potwierdziła rosnące zainteresowanie geotermią jako elementem transformacji energetycznej w Polsce. Wymiana wiedzy, dialog samorządów, przedstawicieli nauki i biznesu oraz jasno wskazane bariery – to fundamenty, na których można budować przyszłość ciepłowni geotermalnych w Polsce. Podsumowując bezsprzecznie ważne jest rozwijanie tego typu inicjatyw, a także kontynuowanie podobnych działań mających na celu faktyczny rozwój instalacji geotermalnych w Polsce, służących produkcji energii cieplnej i w przyszłości zapewne energii elektrycznej.
Organizatorem wydarzenia była spółka Geotermia Polska Sp. z o.o.
Patronat medialny: Globenergia, Energetyka24, CyberDefence24, Portal Samorządowy
